Χωρίς να είναι κατ ουδένα τρόπο δεσμευτικό σας προτείνω να ακολουθήσετε όσο πιο πιστά μπορείτε τις παρακάτω οδηγίες μιας και η συγκεκριμένη μέθοδος είναι πλέον δοκιμασμένη και δουλεύει άψογα.

Βήμα 1ο : ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΩΝ

Η εκτύπωση θα μπορούσε να θεωρηθεί το ευκολότερο βήμα καθότι δεν απαιτεί και πολλούς πειραματισμούς. Η χρήση του υπολογιστή διευκολύνει πολύ την όλη διαδικασία ενώ συμβάλει στη δημιουργία ενός σχεδίου εμφάνισης που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει απο τα αντίστοιχα επαγγελματικά. Το μόνο λεπτό σημείο που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή (και κυρίως υπομονή) είναι στην πιστή τήρηση κάποιων χρονικών ορίων, τα οποία αναφέρω λεπτομερειακά παρακάτω.

Συνολικά κάνετε 4 απανωτές εκτυπώσεις του ηλεκτρονικού σχεδίου-θέματος (πάνω στην ίδια διαφάνεια εννοείται) με μόνο στόχο να εξασφαλίσετε τη σωστή και συναφή επικάλυψη των περιοχών που δε θέλετε να 'εμφανιστούν'. Εάν υπάρχει η δυνατότητα απο το λογισμικό εκτύπωσης "μόνο σε μάυρο" τότε προτείνω να το ενεργοποιήσετε. Επίσης θα ήταν καλό να επιλέξετε να κάνετε τις εκτυπώσεις σας σε καλή ποιότητα και αργή ταχύτητα. Μετά απο κάθε εκτύπωση είναι απαραίτητο να περιμένετε τουλάχιστον 3 λεπτά μέχρι να βεβαιωθείτε ότι η μελάνη έχει στεγνώσει σε ικανοποιητικό βαθμό. Μετά και την 4η εκτύπωση θα πρέπει να περιμένετε άλλα 10 λεπτά για να βεβαιωθείτε ότι όλα τα στρώματα της μελάνης έχουν 'κολλήσει' μεταξύ τους απόλυτα. Για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχουν μείνει κενά εκεί που δε θα έπρεπε απλά στρέφετε προς κάποια πηγή έντονου φωτός την διαφάνεια και την ελέγχετε-εξετάζετε προσεκτικά. Σε αυτή τη φάση θα πρέπει να διακρίνετε ήδη το ελαφρά ανάγλυφο στρώμα μελάνης που έχουν δημιουργήσει οι 4 απανωτές εκτυπώσεις πάνω στη διαφάνεια. Εννοείται πως αν πέσει στην υπόληψή σας κάποια περιοχή η οποία δεν έχει καλυφθεί με όση μελάνη θα έπρεπε (η μελάνη δηλαδή τοπικά δεν είναι συμπαγώς αδιάφανη) τότε εκτυπώνετε επανειλημμένα έως ότου εξαλειφθούν οι όποιες τυχόν ατέλειες. Πάντως σημειώνω ότι οι 4 εκτυπώσεις για ink-jet εκτυπωτή θεωρούνται υπερ αρκετές για την ποσότητα φωτός και την ένταση της έκθεσης που θα επακολουθήσει...

(εγώ προτίμησα τις διαφάνειες της folex imaging - πήρα το κουτί των 50 sheets. Είναι κόκκινο και έχει σα σχέδιο μια τίγρη και ένα εκτυπωτή. Χαμηλά μέσα σε κίτρινο πλαίσιο αναγράφει την κωδικολογία "BG-32 PLUS - INJ JET FILMS - CLEAR")

Όπως ισχυρίζεται η εταιρία, οι διαφάνειές της κάνουν δοκιμασμένα για όλους τους ink jet εκτυπωτές των εταιριών : HP, CANON, EPSON, APPLE, DIGITAL, KODAK, LEXMARK, OLIVETTI, TEKTRONIX, XEROX αλλά πιστεύω ότι και με όποιονδήποτε άλλο εκτυπωτή ίδιου τύπου δε θα υπάρχει κανένα πρόβλημα. Επίσης να σημειώσω ότι μπορείτε κάλλιστα να εκτυπώσετε τα ανάλογα ηλεκτρονικά προτότυπα σχέδιά σας σε laser jet εκτυπωτή αρκεί να προμυθευτείτε βέβαια και τις ανάλογες κατάλληλες διαφάνειες.

Βήμα 2ο : ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΥΠΕΡΙΩΔΕΣ

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετόπισα όταν άρχισα να ασχολούμαι με την εμφάνιση πλακετών ήταν η δημιουργία ενός απλού κυκλώματος οδήγησης μιας λάμπας που να βγάζει υπεριώδες φως. Μετά απο αρκετό ψάξιμο ώστε να βρω μια φθηνή αλλά ικανή λύση κατέληξα με τα παρακάτω υλικά :
1. Μετασχηματιστής για οδήγηση λαμπτήρων ατμών υδραργύρου [εικόνα]
(SCHWABE - Q125 Hellas - For High Pressure Mercury Lamp - 125W - cosφ = 0.52 tw 130 Δt 60 - 230V / 50Hz - 125W)
2. Πυκνωτής 10μF στα 450V AC (χρησιμοποιείται σαν φίλτρο σε παρασητικές συχνότητες) MKA 10 (5%) της COMAR Condensatori)
3. Λαμπτήρας ατμών υδραργύρου 220V - 125W. (χρησιμοποίησα του οίκου NARVA της B.E.L. την HPM-Em 125 W) [εικόνα]

Η συνδεσμολογία όλων αυτών είναι πολύ απλή αφού όλα συνδέονται σε σειρά.
Για διευκόλυνση παραθέτω και το πρόσθετο σχηματικό διάγραμμα [ εικόνα ]

Οι υπεριώδεις λαμπτήρες που υπάρχουν στο εμπόριο συνήθως χρησιμοποιούνται για τη φωταγώγηση δρόμων και τείνουν να εκλείψουν λόγω πολλών μειονεκτημάτων που φέρουν. Πέρα απο την μέτριο κλάσμα απόδοσης/τιμή που έχουν, πλέον λόγω τεχνολογικής παλαίωσης, θεωρούνται και πολύ επιβλαβείς για το περιβάλλον και τον άνθρωπο (λόγω του υδραργύρου). Για τη χρήση όμως που τους θέλουμε εμείς είναι κάτι παραπάνω απο ικανοποιητικοί! Τα 220V του δίκτυου της ΔΕΗ είναι αρκετά για να τους οδηγήσουν και η τεχνολογία τους επιτρέπει να διεγειρθούν και χωρίς ειδικό starter. Ωστόσο, όπως θα παρατηρήσετε κι εσείς, συνήθως αργούν να ανάψουν πλήρως (περίπου 2 λεπτά). Αρχικά φωτοβολούν μωβ για περίπου 2 λεπτά ενώ σιγά-σιγά θερμαίνονται (όλο και μεγαλύτερο μέρος του υδραργύρου εξαχνώνεται) και δίνουν μεγάλη ποσότητα ορατού λευκού φωτός. Επίσης αφότου σβήσουν, απαιτούν αντίστοιχα μεγάλο χρονικό διάστημα (για να κατασταλλάξει ο υδράργυρος) έως ότου ξανανάψουν.

Πριν ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα θα σας παρακαλούσα να αφαιρέσετε ότιδήποτε αγώγιμο απο το σώμα σας, όπως βραχιόλια, δαχτυλίδια, ρολόγια και να βρίσκετε όσο το δυνατόν πιο μακριά απο ηλεκτροφόρες συσκευές και σύνθετα μικροηλεκτρονικά συστήματα.

Ο λαμπτήρας που αγόρασα εγώ, όπως και σχεδόν όλοι όσοι κυκλοφορούν στο εμπόριο, αποτελούνται απο δύο γυάλινα περιβλήματα το ένα μέσα στο άλλο. Το εσωτερικό μικρό και χοντρό περίβλημα είναι τελέιως διάφανο και περιέχει υπο πίεση τους ατμούς υδραργύρου και τα δύο σιδεράκια πάνω στα οποία εφαρμόζεται η διαφορά τάσης των 220V. Το δεύτερο γυάλινο περίβλημα είναι αυτό που αντικρύζουμε εμείς και είναι συνήθως καλυμμένο με μια λευκή σκόνη-βαφή κατάλληλη για να φιλτράρει τις επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες που παράγει η εσωτερική λάμπα. Το εξωτερικό περίβλημα είναι αυτό που κάνει το υπεριώδες φως να 'πέφτει' ενεργειακά στο ορατό φάσμα (και μάλιστα σε αρκετές συχνότητες αυτού) έτσι ώστε να εκπέμπεται απο τη λάμπα προς το περιβάλλον πλούσιο λευκό και όχι αόρατο επιβλαβές υπεριώδες. Όπως φαντάζομαι έχει ήδη γίνει κατανοητό, αυτό το δεύτερο γυάλινο περίβλημα εμείς θα πρέπει να το αφαιρέσουμε (συνήθως σπάζοντάς το προσεκτικά) έτσι ώστε να εκμετταλευτούμε το υπεριώδες που παράγει ο εσωτερικός λαμπτήρας. Μεταξύ των δύο λαμπτήρων υπάρχει κενό αέρος (και αυτό έτσι ώστε να μην συμπιέζεται ή αποσυμπιέζεται ο προστατευτικός θάλαμος με τη διαφορά θερμοκρασίας και σπάσει). Αν επιχειρήσετε λοιπόν να σπάσετε το εξωτερικό λευκό περίβλημα κάντε το σε εξωτερικό χώρο, κάτω απο την επίβλεψη κάποιου φίλου σας, και προσέξτε να μην το κάνετε αρκετά βίαια διότι σε καμμία περίπτωση δε θέλουμε να σπάσει και το δεύτερο γυάλινο περίβλημα (αυτό δηλαδή που συνιστά κατ'ουσίαν το λαμπτήρα υπεριώδους) . Και αυτό γιατί κάτι τέτοιο όχι μόνο θα καταστρέψει την λάμπα, αλλά θα απελευθερώσει και τους ατμούς υδραργύρου οι οποίοι είναι πάρα πολύ δηλητηριώδεις και σε καμμία περίπτωση δε θέλετε να τους εισπνέυσετε ή να τους δεχτείτε πάνω σας συνοδεία με πολλά μικρά γυαλάκια!

Το σπάσιμο του εξωτερικού λαμτήρα δεν αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολο ενχείρημα αν έχετε λάβει υπόψη σας τους παραπάνω κινδύνους. Τα γυαλιά του εξωτερικού περιβλήματος δε θα πεταχτούν προς τα έξω (όπως σε ένα μπαλόνι) αλλά προς τα μέσα λόγω του κενού αέρος. Ωστόσο για παν ενδεχόμενο καλύτερα να προστατεύσετε τα μάτια σας με μια ειδική μάσκα πριν επιχειρήσετε το σπάσιμο - Μη ξεχνάτε ότι τα γυαλία μπορούν να πεταχτούν και απο ανάκρουση προς το μέρος σας - Αν έχετε εμπειρία απο σπάσιμο κοινών λαμπτήρων νήματος θα ξέρετε το φαινόμενο με το οποίο θα έρθετε αντιμέτοποι! Το σπάσιμο του εσωτερικού χοντρού διάφανου περιβλήματος αν συμβεί έστω και κατα λάθος τονίζω ότι δεν έχει εν γένει την ίδια συμπεριφορά. Γι'αυτόν και μόνο τον λόγο επιβάλλεται να απομακρύνετε όποιονδήποτε απο την περιοχή (εκτός του επιβλέποντος), να εξασφαλίσετε ότι τα σπασμένα γυαλιά δε θα αποτελούν πηγή τραυματισμού για κανένα άνθρωπο ή ζώο ή πρόκληση πυρκαγιάς, να εξασφαλίσετε ότι δεν αποτελούν εστία μόλυνσης του περιβάλλοντα χώρου (μιας και η λευκή επικάλυψη είναι ιδιαίτερα τοξική) και φυσικά να εξασφαλίσετε γάντια για τα χέρια σας και ρούχα που να επικαλύπτουν όλα τα σημεία του σώματός σας.

Αφού αφαιρέσετε επιτυχώς το εξωτερικό προστατευτικό γυάλινο κάλυμμα καθώς και τα υπολείματα γυαλιών γύρω απο το μεταλλικό πλαίσιο του λαμπτήρα, θα δείτε τον μικρό επικίνδυνο κρυμμένο θησαυρό και δύο σίδερα (ένα σε σειρά με μια αντίσταση άνθρακα) να εισάγονται σε αυτόν. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσετε σε αυτά τα σύρματα τα οποία δε θα πρέπει σε καμμία περίπτωση να ακουμπήσετε ακόμα και αν το κύκλωμα δεν βρίσκεται στο ρεύμα γιατί ο πυκνωτής των 10μF στα 220V είναι ικανός να σας προσφέρει ακαριαία το φορτίο του το οποίο αν και μικρό είναι ικανό να σας δώσει ένα αξέχαστο ταρακούνημα!

Ο κρυμμένος θησαυρός που μόλις αποκαλύψατε παρόλο που θα σας φανεί πολύ χρήσιμος στην εμφάνιση των φωτοευαίσθητων πλακετών θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι δεν είναι και τόσο θησαυρός τελικά, όσο αναγκαία κατάρα θα έλεγα, μιας και αποτελεί την χειρότερη πηγή υπεριώδους φωτός που θα μπορούσατε να βάλετε στο σπίτι σας. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες χωρίζονται σε τρείς μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τις επιπτώσεις τους πάνω στα έμβια. UVA, UVB και UVC. (UltraViolet A,B και C αντίστοιχα)
Και οι τρείς είναι τόσο ισχυρές που μπορούν να προκαλέσουν τύφλωση μετά απο διαρκή έκθεση των ματιών σας στην πηγή τους.
Ελάχιστη απροστάτευτη έκθεση σε UVA προκαλεί πονοκεφάλους και τσούξιμο στα μάτια. Παρατεταμένη έκθεση σε UVB προκαλεί έντονο μαύρισμα ενώ οι UVC έχουν τόση ενέργεια που μπορούν να διαπεράσουν το σώμα μας να αλλάξουν το DNA μας και φυσικά η αλλαγή που θα κάνουν να επιφέρει δημιουργία καρκινωμάτων. Ο παραπάνω λαμπτήρας δε γνωρίζω σε ποιό φάσμα συχνοτήτων περιορίζεται αισθητά αλλά αυτό που γνωρίζω με βεβαιότητα είναι ότι εκπέμπει και τα τρία είδη ακτινοβολίας σε κάποιο ποσοστό.

Θα πρέπει επίσης να τονίσω πως όταν θα δουλεύετε τον λαμπτήρα καλό θα είναι να τον αφήνετε περίπου 5 λεπτά να κατασταλλάξουν τα υπερδιεγερμένα άτομα του υδραργύρου για να βεβαιωθείτε ότι δεν εκπέμπεται ισχυρή ποσότητα υπεριώδους όταν πάτε να πάρετε την φωτοευαίσθητη απο κοντά του. Αυτό ξαναλέω ότι ισχύει για την περίπτωση που το κύκλωμα είναι εκτός ρεύματος. Θεωρώ αυτονόητο μετά απο όλα όσα ανέφερα ότι κατά την ώρα λειτουργίας όχι μόνο δεν πλησιάζετε στο κύκλωμα αλλά ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να φροντίσετε να βρείτε ένα μέρος χωρίς οπτική επαφή απο εσάς και μάλιστα να ελέγχετε την τροφοδοσία του απο άλλο δωμάτιο. Θεωρώ επίσης αυτονόητο ότι το όλο κύκλωμα θα εισαχθεί μέσα σε καλά μονωμένο (ηλεκτρικά και οπτικά) κουτί και ότι δε θα αρκεστείτε σε αυτή καθεαυτή τη μόνωση αλλά θα απομακρυνθείτε αν είναι δυνατόν απο εκείνο το χώρο και θα ελέγχετε την τροφοδοσία του απομακρυσμένοι πίσω απο ένα ή περισότερους τοίχους (ίσως με μια μπαλαντέζα ή ένα remote sensor...)

Επίσης θα πρέπει να απομακρύνεται ότιδήποτε εύφλεκτο και όποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή ώστε να αποφύγετε ανάφλεξη ή άλλου είδους παρεμβολές. Θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι κανένα οικείο ή ανυποψίαστο άτομο δε θα πλησιάσει το χώρο και πως όλοι εκεί κοντά είναι γνώστες του τι κάνετε. Αυτό το αναφέρω σα γενικό κανόνα που δεν εφαρμόζεται μόνο εδώ αλλά σε κάθε περίπτωση που κάνετε όποιουδήποτε είδους πειράματα γιατί είναι καλό να γνωρίζουν συγγενικά σας πρόσωπα τι ακριβώς κάνατε λίγο πριν σας συμβεί κάποιο ατύχημα. Η γν΄ση αυτή έχει αποδειχτεί ότι προλαμβάνει ατυχήματα αλλά και μειώνει τις δυσμενείς συνέπειες καθώς οι πρώτες βοήθειες που δίνονται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι εύστοχες και συνεπώς σωτήριες!

Προτείνω λίγο μετά την επιτυχή έκβαση του όλου εγχειρήματος να εξαερίσετε τον χώρο γιατί η λάμπα πολλές φορές απάγει θερμότητα που κάνει την γυάλινη επιφάνειά της να μοιρίζει άσχημα και ίσως αυτά τα ίχνη σωματιδίων που εισπέετε στο χώρο να είναι επιβλαβή για την υγεία σας. Επίσης για τους ίδιους λόγους αλλά και για καλύτερη εμφάνιση είναι πολύ καλή ιδέα να σπουδίσετε ελαφρά με ένα καθαρό πανάκι τον λαμπτήρα για να φύγουν τυχόν υπολείματα της σκόνης που προκλήθηκαν κατά την αφαίρεση του εξωτερικού γυάλινου φίλτρου. Προσέξτε κατα τον καθαρισμό να μην ακουμπήσετε τα φορτισμένα σιδεράκια.

Αφού έχετε φτιάξει το κύκλωμα και πριν προχωρήσετε στην έκθεση θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το κύκλωμα δουλεύει σωστά. Πριν το βάλετε στην παροχή της ΔΕΗ φροντίστε ώστε να μετρήσετε την αντίσταση των καλωδίων της πρίζας που θα βάλετε στο δίκτυο για να αποφύγετε τυχόν βραχυκύκλωμα και πτώση ασφάλειας ή καταστροφή κάποιου αντικειμένου. Αναμενόμενες τιμές αντίστασης είναι μερικά MOhm έως άπειρη. Αφού βεβαιωθείτε ότι δεν κάνει βραχυκύκλωμα στη συνέχεια πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ανάβει η λάμπα - εκτός και αν έχετε μεγάλη εμπιστοσύνη στο μηχανικό που κρύβετε μέσα σας. Για να γίνει αυτό υπάρχουν πολλοί τρόποι (εγώ 'κοίταξα' τον υπεριώδη φωτισμό μέσα απο μια web camera ενός φίλου και έτσι βεβαιώθηκα ότι το κύκλωμα εξέπεμπε σωστά. Τονίζω και πάλι ότι δεν πρέπει να δοκιμάσετε να δείτε το φώς με γυμνό μάτι απευθείας (γιατί είναι πολύ πιθανό να μη βλέπετε ότι ανάβει αλλά εκείνη τη στιγμή να φωτοβολεί και να σας καταστρέφει τα μάτια). Ο πιο έυκολος τρόπος για να το καταλάβετε είναι με ένα αμπερόμετρο συνδεδεμένο σε σειρά ή βάζοντας και βγάζοντας γρήγορα το φις της πρίζας ώστε να διακρίνετε κάποιον σπινθιρισμό. (Μην το κάνετε επανειλλημένα). ’λλος ένας τρόπος, αλλά ίσως όχι και ο καλύτερος, είναι να δείτε (αφού αφήσετε πολύ ώρα το κύκλωμα στο ρεύμα και ενώ είναι ακόμα συνδεδεμένο στο ρεύμα) μια αντανάκλαση του φωτός του *. Δεν εννοώ αντανάκλαση απο καθρέπτη αλλά το φως που προβάλει στον απέναντι τοίχο ή, αν είναι σε εξωτερικό χώρο, κάπου μακριά σε κάποια δέντρα ίσως... (όπως θα κάνατε δηλαδή αν θέλατε να δείτε τα φώτα ενός αυτοκινήτου χωρίς να κοιτάξετε κατευθείαν τους προβολείς και τυφλωθείτε - θα κοιτάγατε προς την φορά που εκπέμπεται το φώς και θα βλέπατε το φως του στο δρόμο ή τα δέντρα).

* το υπεριώδες φως μετά απο επανειλημμένες ανακλάσεις χάνει ενέργεια και έτσι φτάνει στα επίπεδα του ορατού φωτός που μπορείτε να το δείτε, οπότε κοιτώντας στους τοίχους ή κάπου μακριά είναι πολύ πιθανό να δείτε ένα μωβ ή μπλέ ελεκτρικ χρώμα πιστωποιώντας ταυτόχρονα ότι αφού το κύκλωμά σας έως τότε δεν μύρισε ή δεν εκράγει προφανώς δουλεύει...!

Αφού έχουμε βεβαιωθεί ότι το κύκλωμα για την έκθεση της φωτοευαίσθητης δουλέυει, φροντίζουμε να φτιάξουμε μια τέτοια διάταξη που να αναγκάζει το επίπεδο της πλακέτας προς έκθεση να είναι παράλληλο στο επίπεδο της λάμπας και να απέχει 19cm απο το μέσο της λάμπας - δείτε και σχήμα. Στη συνέχεια ακολουθεί η τοποθέτηση της διαφάνειας αφού βγάλετε το (μπλέ συνήθως) προστατευτικό κάλυμμα της φωτοευαίσθητης. ΠΡΟΣΟΧΗ !!! Πριν κάνετε ό,τιδήποτε άλλο γυρνάτε την εκτυπωμένη μεριά της διαφάνειας να 'βλέπει' την πλακέτα - φροντίζετε δηλαδή ώστε την λάμπα να βλέπει η πίσω επιφάνεια της διαφάνειας - η πλευρά της διαφάνειας με την μελάνη θα ακουμπά πάνω στην φωτοευαίσθητη πλακέτα. Προσέξτε να τοποθετήσετε τη διαφάνεια σωστά, διαφορετικά το κύκλωμα θα 'εμφανιστεί' όπως θα το βλέπατε στον καθρέπτη (mirrored) !

Αφού τοποθετήσετε την διαφάνεια με τον σωστό τρόπο πάνω στην φωτοευαίσθητη πλακέτα, απο πάνω τους τοποθετείτε ένα διάφανο γυαλί το οποίο έχετε προηγουμένως καθαρίσει. Αυτό το κάνουμε για να εξασφαλίσουμε ότι η διαφάνεια θα παραμείνει σταθερή και παράλληλη με το επίπεδο της φωτοευαίσθητης για όλο το χρονικό διάστημα της έκθεσης.

Στη συνέχεια απομακρυνόμαστε και βάζουμε το κύκλωμά μας σε λειτουργία φροντίζοντας να εκθέσουμε την πλακέτα μας για 27 λεπτά.
Όπως είναι λογικό και αντιλαμβάνεστε και οι ίδιοι οι μόνοι δύο αριθμοί που πρέπει να απομνυμονεύσετε είναι τα 19cm και τα 27 λεπτά. Ωστόσο για δική σας ευκολία αν θέλετε μπορείτε να κάνετε την έκθεσή σας απο τα 20cm για 30 λεπτά. Οι τιμές που δίνω άλλωστε είναι ενδεικτικές και προέκυψαν μετά απο πολλά πειράματα για το δικό μου κύκλωμα - Είστε ελέυθεροι να πειραματιστείτε ώστε να καταλήξετε στο βολικότερο για εσάς ζευγάρι. Αν βέβαια δεν έχετε λόγο να αλλάξετε κάτι απο τα παραπάνω τότε συγκρατείστε ότι αυτά τα νούμερα θα σας εξασφαλίσουν σίγουρη επιτυχία. Για όλους όσους έχουν διάθεση να ρισκάρουν για να βοηθήσω σας λέω ότι συνήθως διπλασιασμός της απόστασης σημαίνει ΠΕΡΙΠΟΥ οχταπλασιασμό του χρόνου έκθεσης (και γενικά ισχύει W = l / t*t*t, όπου W το έργο προσβολής της φωτοευαίσθητης, l η απόσταση φωτεινής πηγής και πλακέτας ενώ t o χρόνος έκθεσης). Επίσης να θυμίσω ότι όλα τα παραπάνω ισχύουν για τον συγκεκριμένο λαμπτήρα που αναφέρω, ισχύος 125W. Μικρότερης ισχύος λαμπτήρας επηρρεάζει ΠΕΡΙΠΟΥ γραμμικά τον χρόνο έκθεσης. Δηλαδή της μισής ισχύος λαμπτήρας για την ίδια απόσταση θέλει διπλάσιο χρόνο έκθεσης για να προκαλέσει το ίδιο αποτέλεσμα προσβολής της φωτοευαίσθητης ( W ).
Τέλος, όσο μακρύτερα είναι η πλακέτα απο μια σημειακή φωτεινή πηγή, τόσο πιο κοντά στην παραλληλία τείνουν οι φωτεινές ακτίνες κάτι που άλλωστε επιθυμούμε έντονα χωρίς όμως να αποτελεί και αυτοσκοπό. Το κάνετε μόνο σε περίπτωση που θεωρείτε ότι η πλακέτα δεν έχει εκτεθεί ομοιόμορφα στο φώς.

Αφού περάσει ο απαραίτητος χρόνος έκθεσης, αφαιρείτε το κύκλωμα απο το ρεύμα και περιμένετε πέντε λεπτά να κατασταλλάξουν οι ατμοί του Hg και να κρυώσει ελαφρά η πλακέτα.

’παξ και τελειώσετε την έκθεση φροντίστε ώστε κατά τη μεταφορά της πλακέτας να την πιάνετε περιφερειακά (απο τις γωνίες καλύτερα) και ποτέ απο την επιφάνειά της, γιατί είναι πολύ ευαίσθητη, ειδικά τώρα που βρίσκεται αμέσως μετά την έκθεση. Επίσης αποφύγετε να την ψιλαφίσετε ή να την σκουπίσετε με κάποιο πανί.

Βήμα 3ο : ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ

Πολύ πριν αρχίσετε να ανοίγετε τα κουτάκια των χημικών και να προετοιμάζετε τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα, προμηθευτείτε και αφήστε κάπου πρόχειρα κοντά σας πολλά μικρά διαφορετικά πατσαβουράκια (μερικά ποτισμένα με λίγο νερό), μπόλικα κομμάτια απορροφητικού χαρτιού (ήδη κομμένα), ένα βιτέξ μιας χρήσης, ίσως και μερικές πετσέτες... Δεν είναι σίγουρο ότι θα τα χρειαστείτε όλα αυτά αλλά είναι σίγουρο το ότι όταν τα χρειαστείτε καλό είναι να έχετε πολλά απο δαυτά εύκολα προσβάσιμα... Το πιθανότερο είναι πως αν καταπιαστείτε με τα χημικά μετά θα βαριέστε (ή δε θα προλαβαίνετε) να ψάξετε για πετσέτες και τα σχετικά και θα σκουπίζεστε όπου βρείτε...τουλάχιστον εγώ έτσι κάνω!

Τα συγκεκριμένα χημικά (όπως και τα περισσότερα που βρίσκουμε απο το εμπόριο) είναι επικίνδυνα συνήθως σε μεγάλες ποσότητες και συγκεντρώσεις. Καλό θα είναι να αποφεύγετε σωματική απευθείας επαφή με αυτά (ειδικά για παρατεταμένη χρονική διάρκεια). Εαν έχετε προγενέστερη πείρα με χημικά θα παρατηρήσετε ακόμα και απο την πρώτη σας επαφή μαζί τους ότι είναι ιδιαίτερα διαβρωτικά και υδρόφιλα! Εαν αφήσετε τα χέρια σας για πάνω απο έλα λεπτό είτε στο διάλυμα Na2SO4 είτε στο διάλυμα FeCl3 θα νιώσετε ένα πρωτόγνωρο μούδιασμα και κλειστούς τους πόρους στα χέρια σας. Εάν το κάνετε χρησιμοποιήστε άφθονο νερό και μπόλικο σαπούνι. Πριν ασχοληθείτε με τα χημικά καλύψτε ό,τι τυχόν πληγές έχετε με ό,τιδήποτε που δεν αποροφά υγρά (πχ. με αυτοκόλλητους επιδέσμους)

Τα σκεύη μέσα στα οποία συντηρείτε ή κατασκευάζετε τα χημικά διαλύματά σας ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να είναι απο κάποιο χημικά ουδέτερο πλαστικό (πχ. πολυπροπυλενίου ή σιλικονούχο). Τα συνήθη τάπερ που βάζουμε τα φαγόσιμα είναι ό,τι πρέπει αλλά θα σας πρότεινα να τα δεσμέυσετε μετά απο το πρώτο σας πείραμα μόνο για παρόμοια χρήση και να μην αποθηκεύσετε κάτι φαγώσιμο πλέον μέσα του.

Είναι υψίστης σημασίας να ΜΗΝ έχετε προπαρασκευάσει τα διαλύματα αλλά να τα φτιάξετε αμέσως μετά την εμφάνιση της πλακέτας. Εκμετταλευτείτε τον χρόνο που θα χρειαστεί μέχρι να κατασταλλάξουν οι ατμοί υδραργύρου στην λάμπα με το να φτιάξετε τα δύο διαλύματα. Είναι επίσης πάρα πολύ σημαντικό τα διαλύματα να είναι όσο το δυνατόν πιο καφτά. Ετσι θα εξασφαλίσετε τέλεια διαλυτότητα των δύο στερεών και γρήγορη επενέργεια των χημικών πάνω στην πλακέτα. Φροντίστε να έχετε 2 τάπερ έτοιμα (που να χωρούν τις πλακέτες σας) και βράστε μια μικρή κατσαρόλα με νερό ή ανάψτε το θερμοσίφωνα...

Βήμα 4ο : ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΕ Na2SO4 ή ανάλογο διάλυμα εμπορίου - 'DEVELOPER' - "ΕΜΦΑΝΙΣΗ"

Για την 'εμφάνιση' της φωτοευαίσθητης θα χρησιμοποιήσουμε διάλυμα Na2SO4 σε καυτό νερό. Διαλύουμε το μισό φακελάκι απο αυτό που βλέπετε στην [ εικόνα ] σε ένα φλυτζάνι νερό. Το ένα φλυτζάνι νερό που χρησιμοποιώ είναι χωρητικότητας περίπου 175ml. H ποσότητα του Na2SO4 που χρησιμοποίησα μου είναι δύσκολο να υπολογίσω με το μάτι σε πόσο όγκο αντιστοιχεί αλλά υπολογίζω κοντά στα 4cc. Το συγκεκριμένο διάλυμα θεωρείται ιδιαίτερα παχύρευστο για τη δουλειά που το θέλουμε αν και όχι υπέρκορο. Δοκιμάστε ένα μικρό δείγμα πριν χρησιμοποιείσετε την κανονική πλακέτα για να διαπιστώσετε την ικανότητά του να αποθεί την εκτεθημένη φωτοευαίσθητη ουσία και να αφήνει ανέπαφη την κρυμμένη. Αν όλα έχουν πάει καλά θα δείτε ότι βάζοντας την πλακέτα σας στο διάλυμα θα αρχίζουν να κοκκινίζουν οι περιοχές που πρέπει να εκθέσουν τον χαλκό και φεύγοντας με τη μορφή κόκκινου ιζήματος θα αρχίσουν να αποκαλύπτουν τον καθαρό χαλκό. Οι περιοχές που κατά την έκθεση ήταν σκιασμένες θα παραμένουν ως έχουν.

Θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί με τους χρόνους αναμονής ειδικά σε αυτό το διάλυμα γιατί θεωρείται το σημαντικότερο. Η πείρα μου, μου έχει δείξει ότι αν αυτό το βήμα ολοκληρωθεί σωστά τότε και τα υπόλοιπα βήματα εξελίσσονται ομαλά. Οι λογικοί χρόνοι αναμονής είναι πολύ μικροί. Θα πρέπει αν όλα έχουν πάει καλά μέσα στα πρώτα 3 δευτερόλεπτα να έχει κοκκινίσει όλη η εκτεθημένη περιοχή. Στα επόμενα 15 με 20 δευτερόλεπτα ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να κουνάτε συνεχώς την πλακέτα μέσα στο διάλυμα ώστε να απομακρύνετε το κόκκινο ίζημα και να επιτρέπεται την περαιτέρω αντίδραση. Μέσα στα 15 με 20 αυτά δευτερόλεπτα θα πρέπει να διακρίνετε ξεκάθαρα όλο το τυπωμένο κύκλωμά σας και ο χαλκός που θα πρέπει στη συνέχεια να αφαιρεθεί απο το FeCl3 να φαίνεται καθαρός - χωρίς υπολείματα φωτοευαίσθητης ουσίας πάνω του. Έχω διαπιστώσει ότι αυτοί οι χρόνοι είναι ελάχιστα διαφορετικοί απο πλακέτα σε πλακέτα αλλά καλύτερα με τον καιρό αντιμετοπίζετε το βήμα διαισθητικά. Προσπαθήστε να διακρίνετε με το μάτι πότε είναι έτοιμη η πλακέτα. Σε καμμία περίπτωση μην την αφήσετε πολύ περισσότερο χρόνο απο 2 λεπτά αν δείτε ότι δεν καθαρίζει. Αν πάλι δείτε ότι καθάρισε μέσα στα πρώτα 5 δευτερόλεπτα κουνήστε τη λίγο - βγάλτε την και δείτε τη καλύτερα... αν είστε σίγουροι ότι αυτός ο χρόνος αρκούσε και καθάρισε άψογα, μην κάνετε τον κόπο να την ξαναεισάγετε. Έντονη έκθεση της πλακέτας στο διάλυμα θα προκαλέσει απομάκρυνση και του σκιασμένου - ανέπαφου απο τις υπεριώδεις - φωτοευαίσθητου υλικού και θα αποκαλυφθούν και περιοχές που δεν θέλετε.

Τώρα λογικά θα πρέπει να έχει πρασινίσει ελαφρά το διάλυμα... Θεωρείται επαναχρησιμοποιήσιμο έως ότου σκουρίνει αρκετά. Ωστόσο πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι δεν έχει την ίδια ισχύ μετά απο μια σειρά 'λουτρών' πλακετών, όπως επίσης εξασθενεί και με το πέρασμα της ώρας! Αν θέλετε να το επαχρησιμοποιήσετε κάντε το αλλά με κάθε επιφύλαξη για τους νέους χρόνους αναμονής. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που θα χρειαστεί να εξοικοιωθεί το μάτι σας στο να διακρίνετε τους σωστούς χρόνους εμφάνισης. Θα πρέπει να ξέρετε ότι το Na2SO4 (που αναφέρω ότι υπάρχει μέσα στο σακουλάκι) δεν είναι καθαρό αλλά περιέχει και άλλες προσμίξεις σε κατάλληλες αναλογίες - και μάλιστα είναι για positive photosensitive PCBs. Το αναφέρω αυτό γιατί όποτε δοκίμασα με Na2SO4 χύμα απο φαρμακεία, αποθήκες, γεωργικά είδη, κάθε φορά αντιμετόπιζα και διαφορετική συμπεριφορά του κάθε χημικού. Προφανώς αυτό οφείλεται στις προσμίξεις και τους σταθεροποιητές του κάθε μίγματος. Γι'αυτό προσπαθήστε να προμυθευτείτε το Na2SO4 όπως και το FeCl3 απο μαγαζί που πουλάνε και ηλεκτρονικά εξαρτήματα για να είστε βέβαιοι ότι θα πετύχετε το σκοπό σας.

Αφού θεωρήσετε ότι ξεχώρισαν ικανοποιητικά οι διάφορες περιοχές εξάγετε την πλακέτα απο το διάλυμα και καθαρίστε τη με μπόλικο τρεχούμενο νερό. Μην την βάλετε κάτω απο την βρύση απευθείας... χρησιμοποιείστε το χέρι σας ώστε να κατευθύνετε εσείς το νερό πάνω της χωρίς πίεση και έντονες αναταράξεις γιατί το χημικό επάνω της εξακολουθεί να είναι πολύ ευαίσθητο και δε θέλουμε σε καμμία περίπτωση να αφαιρεθεί.

Βήμα 5ο : ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΕ FeCl3 - 'ETCHER'

Το διάλυμα αυτό είναι ιδιαίτερα διαυρωτικό ακόμα και σε μικρές συγκεντρώσεις. Κρατήστε το μακριά απο μεταλλικά αντικείμενα, μαγειρικά σκεύη και εργαλεία. Ό,τιδήποτε και να κάνετε με αυτό το διάλυμα να έχετε υπόψη σας ότι οι ατμοί του σε μεγάλες συγκεντρώσεις είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τον άνθρωπο.

Όπως και προηγουμένως έτσι και τώρα φροντίζουμε να διαλύσουμε 70cc του στερεού χημικού FeCl3 μέσα σε 2 φλυτζάνια καυτό νερό. Αμέσως ανακατεύουμε έντονα ώστε να υποβοηθήσουμε τη διάλυση. Οι ελάχιστες μικρές φυσαλλιδες που δημιουργούνται ειναι καλό σημαδι και το επιδιώκουμε - φυσαλλίδες δημιουργούνται μόνο κατα τη βίαιη διάλυση του FeCl3 στο βραστό (γεμάτο επίσης φυσαλλίδες) νερό. Αν προκληθούν αυτό σημαίνει ότι η διάλυση ήταν πολύ καλή... ακόμα όμως και να μη δημιουργηθούν δεν υπάρχει πρόβλημα - απλά ίσως χρειαστεί να το διαλύσουμε λίγο καλύτερα αναδεύοντας συνεχώς περιμένωντας λίγο περισσότερο χρόνο, όχι όμως και πάρα πολύ ώστε να αρχίσει να κρυώνει το διάλυμα. Σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει να μείνουν στερεά υπολείματα ή ιζήματα. Φροντίζουμε να τα έχουμε διαλύσει πολύ πριν εισάγουμε την πλακέτα.

Το χρονικό διάστημα που αφιερώσαμε στο να δημιουργήσουμε το διάλυμα FeCl3 είναι αρκετό για να προλάβει να στεγνώσει ελαφρά η πλακέτα. Όπως έχω ήδη αναφέρει σε καμμία περίπτωση δεν την ψιλαφούμε αλλά ούτε και την σκουπίζουμε ακόμα και αν έχει νερά. Την εισάγουμε στο διάλυμα και περιμένουμε λίγα λεπτά. Αμέσως μετά την πιάνουμε προσεκτικά και την βγάζουμε για λίγο απο το διάλυμα απλά για να ελέγξουμε αν άλλαξαν ελαφρά χρώμα τα μέρη του εκτεθειμένου χαλκού. Το λογικό θα είναι να έχουν αλλάξει χρώμα μόνο οι περιοχές του χαλκού που επιθυμούμε να αφαιρεθεί. Συγκεκριμένα να έχουν πάρει μια ελαφρή ροζ απόχρωση και ελαφρά ματ υφή.
Αυτή τη φορά οι χρόνοι αναμονής είναι πολύ μεγαλύτεροι. Κανονικά θα πρέπει, αν έχετε την ευχέρεια, να εξετάζετε την πορεία της διάβρωσης του εκτεθειμένου χαλκού εξάγοντας και επανεισάγοντάς τη πλακέτα ανα τακτά χρονικά διαστήματα στο διάλυμα. Συνολικά η πλακέτα θα πρέπει να έχει διαβρωθεί ολοκληρωτικά (εκτός των σκιασμένων μερών) μέσα σε 4,5 με 5 ώρες. Βάλτε σα στόχο τις 4 ώρες και 45 λεπτά... Μην ανυσηχείσετε αν αργήσει λίγο περισσότερο... Απλά φροντίστε να την αφαιρέσετε έγκαιρα όταν ολοκληρωθεί η διαδικάσία γιατί μετά αρχίζουν και φαγώνονται και τα χρήσιμα μέρη του χαλκού !

Βήμα 6ο : ΤΡΥΠΗΜΑ,ΕΠΙΚΑΣΣΙΤΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ

Το τρύπημα είναι καλό να γίνει με ένα όσο το δυνατόν καλύτερο σε ροπή μηχάνημα, αν είναι δυνατόν και με κάποιο που να έχει σταθερή βάση στήριξης της πλακέτας ώστε να είστε σίγουροι για το σωστό και γρήγορο επιτυχημένο τρύπημα. Μη ξεχνάτε ότι καλό θα είναι να έχει και ρύθμιση στροφών και μεταλλική λαβή ελεγχου της κεφαλής. Αν δεν χρησιμοποιείσετε τρυπάνι με βάση τότε προσέξτε να μην ασκείτε μεγάλη τάση στην κεφαλή γιατί τα περισσότερα τρυπανάκια σπάνε πολύ εύκολα και εκτός του κόστους που φτάνει αυτό της μιας πλακέτας, μπορεί να τραυματιστείτε κιόλας.

Στις φωτογραφίες απεικονίζονται δύο στιγμιότυπα τις ίδιας πλακέτας 6.4cm x 6.4cm δηλαδή συνολική επιφάνεια ελάχιστα μεγαλύτερη απο 6.4cm x12,8cm. Η έκθεση στις υπεριώδεις διήρκησε 27' σε απόσταση 19cm - Εσείς μπορείτε να δοκιμάσετε και άλλα ζευγάρια τιμών αρκεί βέβαια να κάνετε το αντίστοιχο πείραμα προηγουμένως με την 'κορδέλα'...